Wat is magie? Waarom wil ik eigenlijk trucs vertonen? Hoe kan ik het verschil herkennen tussen waarheid en een illusie in het dagelijks leven? Dat soort vragen hebben mij veel beziggehouden. Op een bijzondere manier hebben de theorie en filosofie achter de goochelkunst mij veel inspiratie gegeven in die zoektocht. In zekere zin is mijn act ‘Het Lied van de Parel’ eigenlijk een resultaat van die zoektocht.
Het Lied van de Parel is een poëtische parlouract van zo’n 10 minuten waarin ik mezelf presenteer als ‘verwonderaar’. Die titel heb ik bedacht omdat de filosofie van de verwondering voor mij zo’n belangrijke inspiratiebron was geworden. Het verhaal is bedoeld als een leuke goochelact met veel trucs, maar tegelijkertijd is het een samenvatting van mijn inzichten en een lofzang op het grote levensthema van waarheid en illusie. In de act verleid ik het publiek, alsof zij Alice zijn, om mee te gaan in het konijnenhol naar Wonderland. Dat Wonderland is de wereld, of eigenlijk de staat van zijn, waarin de mens openstaat om met frisse ogen naar de wereld om hem heen te kijken. En met die frisse ogen, vrij van aangeleerde patronen, kunnen we dingen zien die onzichtbaar waren omdat we er eerder geen oog voor hadden.
“Magic sees the invisible, feels the intangible and achieves the impossible”
Met alle trucs probeer ik het publiek als het ware weer terug te voeren naar hun kindertijd. Naar de leeftijd zo tussen de 7 en 9 jaar: de fase waarin de mens zijn kinderlijke fantasie ontgroeid is en zich de logica van het volwassen redeneren eigen maakt. In deze fase vloeien fantasie en realiteitszin soms door elkaar en kunnen we geloven in het onmogelijke. Het meisje Alice ziet in het verhaal van Lewis Caroll een wit konijn en volgt haar nieuwsgierigheid waardoor ze in Wonderland belandt, net zo probeer ik het publiek nieuwsgierig te maken met de magie waardoor zij vanuit verwondering hun aannames even loslaten en in staat zijn om te geloven in wat onmogelijk leek.
“Als verbeelding en realiteit elkaar raken, ontstaat magie”
George Parker
Het konijn staat hierbij symbool voor het moment dat er een scheur komt in het alledaagse kleed van de aannames, realiteitszin en zelfvertrouwen. Jeff McBride zei eens over de rol van de magiër: ‘Comfort the disturbed, and disturb the comforted’. Wat mij betreft beoog ik in de rol van de verwonderaar vooral dat laatste. Wat ik laat zien schudt mensen wakker uit hun dagelijkse droom waarin ze gewend zijn geraakt aan alle natuurwonderen en alles in hun leven normaal zijn gaan vinden. De verwonderaar is in mijn verbeelding iemand die mensen verleidt om het wonderlijke weer te herkennen in het normale, en het normale te zien van het wonderlijke.
“Comfort the disturbed, and disturb the comforted”
Jeff Mcbride
Op een mooie manier is het gelukt om in de act waarheid en illusie samen te brengen en elkaar zelfs te laten versterken. Op de helft van de act demonstreer ik aan de hand van een munt dat ik vingervlugheid en afleiding gebruik, maar dit vormt juist de opmaat naar een hele realistische verdwijning van de munt. Dit laat symbolisch zien dat het niet gaat om wat zichtbaar en hoorbaar is, maar dat het mysterie verborgen is in de ongrijpbare ruimte daar tussenin. ‘Thruth lies in creating fiction’ las ik eens via Bob Neale. Dat korte zinnetje is op twee manieren te vertalen: “waarheid ligt in het creëren van fictie”. Maar ook: ”waarheid liegt door het creëren van fictie”. Wat een geweldig mooie paradox!
“Thruth Lies in Creating Fiction”
Bob Neale
Als verwonderaar geef ik als het ware toegang tot het wonderland van de verbeelding waar niets meer onmogelijk lijkt. Hierin zit ook mijn idealisme met deze act. Het is een hoopvolle gedachte dat als je op een ander manier naar hetzelfde kijkt, je ook werkelijk andere mogelijkheden kunt zien. En zo is het ook met het verhaal in de act: ook daar kun je op verschillende manieren naar luisteren: de ene toeschouwer kan het script horen als een leuke tekst op rijm en met grapjes bij een goochelact en een andere toeschouwer kan er, als hij goed luistert, iets in horen over de filosofie van de verwondering en een aansporing om vaker de nieuwsgierigheid te volgen tot in het konijnenhol dat tot wonderland leidt…
Om een indruk te geven van het verhaal van Het Lied van de Parel, staat hieronder een klein stukje tekst uit de act:
‘Het Lied van de Parel’
Voordat ik u meeneem naar wonderland
moet ik u eerst iets meer inwijden in wat ik doe.
Veel mensen begrijpen mij verkeerd.
Mijn rol als verwonderaar is die van een poortwachter.
Ik geef toegang tot een geheim, dat zó geheim is
dat het niet in woorden verteld kàn worden.
De enige manier waarop dit geheim overgedragen kan worden
is in de taal van beelden en symbolen
via het mysterie zelf.
Een voorbeeld is het konijn.
Het konijn is een symbool. In álles zit een konijn,
verstopt weliswaar, je moet goed kijken.
Het konijn zou bijvoorbeeld
de kleur van een bloem kunnen zijn,
of een woord in een gedicht, of een spelend kind…
Het konijn is het moment van ontwaken.
Als je het konijn ziet, kondigt dat het begin aan van een reis
uit de droomwereld terug naar het hier en nu.
Het konijn is het moment waarop je inziet
dat iets anders is dan je dacht dat het was,
of dat je denkt dat het niet was wat je zag dat het is!
Die laatste zin klopt niet helemaal…
maar dit alles gaat ook niet over dingen die kloppen,
dit alles is slechts een spel, het geheim zelf blijft onhoorbaar.
Arjan van Vembde
www.magischmicrotheater.nl
‘Het Lied van de Parel’ zal te zien en te horen zijn als openingsact van het NK Goochelen op 16 oktober. Kijk hier voor meer informatie en de kaartverkoop.