De weg naar het podium met… Laurent Piron

De Chinees Ts’ai Lun en de Belg Laurent Piron hebben iets gemeen. Ts’ai was uitvinder van het papier in 105 na Christus. Dat deed hij door textielvezels met vezels uit de bast van de moerbeiboom en water te mengen en daar papier van te maken. Laurent speelde niet alleen een uitvinder maar was het ook door theater, storytelling, magie en muziek te mengen en daar de ‘Paper Ball’ act van te maken. Magie 3.0 wat mij betreft. Met ‘Paper Ball’ won Laurent met zijn team de FISM Grand Prix in Quebec, Canada in 2022. Papier heeft de hoofdrol bij de twee uitvinders en daarom ook in mijn interview. Ik sprak Laurent en zijn compagnon Hugo Van De Plas op de Belgium Magic Federation dag want daar konden deze wereldkampioenen natuurlijk niet ontbreken.

door Marcel Verbakel

 

Verbaasd en verrast zijn Laurent en Hugo bij het zien van de kleurrijke uitvergrote portretfoto welke door het FISM was gedeeld op de socials. Ik leg uit dat mijn creatieve insteek voor dit interview een aantal origami kunstwerken zijn met bijpassende vragen. (figuren gevouwen door Guda van Rijn, voorzitter van de Origami Sociëteit Nederland). Origami is een Japanse vouwkunst ontstaan in China in de eerste of tweede eeuw, kort na de uitvinding van papier (ori = vouwen, kami = papier in het Japans). Een andere kunstvorm dan de magie 3.0 van Laurent dus een mooie overeenkomst.

Ik trapte het interview gelijk af met een blauw vliegtuigje. Dat hebben we als kind toch allemaal misschien als eerste gevouwen van een velletje papier, suggereerde ik. “Wat was je eerste truc die je hebt gezien of gedaan, Laurent?” “Dat zag ik van een paar vrienden van een doekje dat verdween in hun hand. Ik begreep er niets van. De magie pakte me maar niet voldoende om een goocheldoos te kopen zoals veel goochelaars hebben gedaan. Wel werd ik gevangen door de creativiteit, het presenteren van iets bijzonders op het toneel. De liefde voor theater is daardoor misschien wel geboren.”

FISM 2015, geen prijs wel succes!

“In 2011 maakte ik de overstap van straatartiest naar theatermaker. Ik was toe aan een volgende stap en merkte al snel dat dat een hele andere kunstvorm is. Ik had echt iemand nodig die me zou begeleiden. Hoe beweeg ik me op het podium? Welke momenten van rust moet ik inbouwen? Maar ik had ook iemand nodig die met een frisse blik naar mij zou kijken, iemand zonder achtergrond in de magie en het out of the box denken zou stimuleren. Hugo bracht dat mee met zijn theaterachtergrond en kennis van licht en theaterproducties. We maakten de theatervoorstelling ’13, rue du Hasard’. Daar zat o.a. een kort stukje met sponsballen in. Mensen vonden dat bijzonder en vernieuwend dus zijn we daar vervolgens mee aan de slag gegaan om daar een aparte act van te maken. Op het FISM in Rimini 2015 wonnen we daar helaas geen prijs mee maar kregen wel heel veel goede reacties.”

LInks: Poster voorstelling 13, rue du Hasard
Rechts: Mooie recensie Le Parisien

FISM Rimini 2015 sponsballen act

“We doen deze act al lang niet meer; het begin en het einde met de paraplu is goed maar mijn creatieve interpretatie van de traditionele cups en balls routine in het midden leent zich eigenlijk niet voor het grote podium. Misschien gaan we nog eens met deze act aan de slag.

Na 5- 6 jaar toeren langs vele theaters kwam ik pas in aanraking met de ‘Magie Nouvelle’ zoals we deze stroming noemden. Ik volgde lessen bij CNAC, een Franse circusschool. In 2018 heb ik Compagnie Alogique opgericht samen met Hugo en mijn huidige vrouw Sylvia Delsupexhe. We werkten al zeven jaar samen en creëerden een nieuwe theatervoorstelling waarbij ‘Magie Nouvelle’ het uitgangspunt was. In die voorstelling zat ook een deel met een stuk papier waarvan we dachten tijdens de tour ‘daar is meer uit te halen.’ En zo ontstond 10 jaar later de ‘Paper Ball’ act waar we een visueel spektakel van hebben gemaakt voor op het grote podium.”

Promo Compagnie Alogique

‘Paper Ball’: we dachten daar zit potentie in…

Voor mij een mooi haakje om de vakkundig gevouwen kraanvogel, hét origami figuur der figuren te introduceren. En de geschiedenisles mee te geven dat het verhaal in Japan gaat dat als je 1.000 kraanvogels hebt gevouwen je na een ziekbed weer beter zult worden. Ik stelde de vraag: “hoe is het jullie act zo goed geworden in 1.000 uren of 1.000 dagen of…?”

“Voor de FISM-act drie – vier dagen” grapt Hugo ad rem. “Of misschien maar twee dagen…” vult Laurent aan. “Nee eerlijk, dat is moeilijk te zeggen. Eerst hadden we een grote show ontwikkeld en daar drie jaar mee gereisd. Papier en de ‘Paper Ball’ act waren toen op de een andere manier wel al een klein onderdeel van de show. In 2018 hebben we de act doorontwikkeld voor enkele festivals en meegedaan aan een paar wedstrijden. Maar toen kwam COVID en viel alles stil. Wel hadden we een grote repetitieruimte en een klein stukje van de ‘Paper Ball’ act waarvan we dachten: daar zit potentie in.
Zo zijn we daar mee aan de slag gegaan, dag in, dag uit. Gewoon heel veel dingen uitproberen op magisch gebied en het vervolgens bekijken met een theatrale bril op of andersom. Net als in de act zelf dus letterlijk ideeën opschrijven, uitproberen en ook heel veel weggooien want het was een heuse zoektocht. In 2019 werden we Europees kampioen stage in Manresa en wonnen de Grand Prix. Ook daarna zijn we blijven door ontwikkelen. Eerst kon het papier alleen springen maar in Canada kon het veel meer. Het is geen prop papier meer maar een karakter geworden met een hoofd en handen. Als de prop zich ontvouwt kan het bijna alles lijkt het wel: klimmen, kruipen of van een tafel glijden…. Dat zie je in de act nu. Iets wat ook allemaal nieuw was voor de jury die deels hetzelfde was als in Manresa dus ook zij waren wederom verrast.

Foto’s: Ana Dias Photography

“Paper Ball” noem het een magisch poppenspel

Ik pak een vakkundig gevouwen lamp erbij, welke symbool staat voor vindingrijkheid en creativiteit.
“Over die act gesproken; heel veel liefhebbers van de goochelkunst hebben de act nog niet gezien. Hoe zou je deze omschrijven?” Laurent vertelt vol enthousiasme: “Het gaat om een uitvinder die je bezig ziet in zijn werkplaats om een nieuw idee te verzinnen. Hij schrijft wat op een vel papier maar vindt het niets, maakt er een prop van en gooit het weg. Dat gaat een paar keer zo door. Dan ontvouwt plots een prop papier zich en krijgt uiteindelijk de aandacht van de uitvinder alsof het hem iets wil vertellen. Vervolgens zien we dan iets ontstaan tussen de uitvinder en het verfrommelde papier. Ze hebben wat lol met elkaar, doen een soort van tikkertje/verstoppertje en uiteindelijk pakt de uitvinder het papier op. Hij draait het om en ziet dán pas dat wat hij getekend had best wel een goed idee was en datgene waar hij naar op zoek was”.

 

“Dat klinkt bijzonder maar hoe is dat in het creatieve proces gegaan dat die papierprop zich ontvouwde tot een verfrommeld papier en menselijk, ‘vriend werd en geen vijand meer was’ in de ogen van de uitvinder?”
Hugo vertelt dat het heel veel brainstormen was maar ook heel veel mensen betrekken en vragen wat ze zouden willen dat het papier zou doen. Rollen, interactie met objecten…. Ieder advies was welkom. Iemand van het productieteam opperde het is ‘magisch poppenspel’. Misschien is dat wel een mooie benaming”.

“De Magie Nouvelle is samen met het publiek de magie beleven…”

Ik pak er voor de afwisseling geen origami kunstwerkje bij maar citeer een post op Facebook waarin iemand schreef dat hij acht minuten naar een stuk papier had gekeken en dat, vrij vertaald, meer emotie teweegbracht dan alle artiesten bij elkaar. “Dat is toch een waanzinnig compliment?” vul ik aan. Beiden beginnen spontaan te lachen… “Zeker, dat wilden we bereiken; ‘de magische emotie’. Bij de meeste acts staat de goochelaar op het podium die trucs doet voor het publiek in de zaal. De goochelaar kent de truc maar het publiek niet en die willen ze misleiden, eigenlijk het hoofddoel. Maar in de ‘Magie Nouvelle World’ creëer je samen een magische wereld. In de ‘Paper Ball’ act ben ik geen goochelaar met magische bewegingen maar een karakter in een magische wereld met een stuk papier dat tot leven komt. Maar wat doe je dan als dat je overkomt? Een vraag die je je ook als publiek zult gaan stellen bij het zien van de act. Daarmee zit ik dus met het publiek op dezelfde golflengte en beleven we samen die magie. Ik ben één van hen, dat is het vertrekpunt. Ik neem ze mee in de show en zo vergeten we de techniek, de trucs en genieten alleen maar van het magische moment en ontstaat ‘de magische emotie’.”

“De act is soms zonder muziek… je hoort de verbazing”

Foto’s: Ana Dias Photography

Het volgende origami kunstwerkje dat ik laat zien is een pet. Ik hoef Laurent geen vraag te stellen want hij vertelt gelijk dat hij deze nog wel draagt maar niet langer in de act maar alleen privé en voor promo foto’s. “Ik word al wat kaler grapt hij…. maar in de act draag ik normale kleren en een stofjas om het idee van de uitvinder, in zijn werkplaats met een wand vol gereedschappen, te verduidelijken. Over de muziek is meer te vertellen. Deze is gecomponeerd door Simon Fransquet uit Luik. Hij maakt veel muziek voor films en video’s. We lieten hem de act zien en vroegen hem zich te laten inspireren door geluiden van papier en karton. Uiteindelijk componeerde hij een track van acht minuten. Op een festival in Madrid spraken we met Yu Ho Jin (Zuid- Korea, Grand Prix winnaar manipulatie 2012, Blackpool). Hij vond dat we de act eens zonder muziek moesten doen. We dachten dat hij gek was maar we deden het, waarom ook niet! En wat denk je? We kregen waanzinnige reacties van het publiek. Waarom? Omdat het muisstil was in het theater! Ik kon de verbazing horen, het gelach van de kinderen, de verwondering, die energie… In de act hebben we dus nu stukken zonder en mét muziek. Dat geeft een extra lading aan de emotie die we oproepen en zorgt voor nog meer intimiteit”.

Hoedje van, hoedje van… papier

Ik liet Laurent kiezen en hij ging voor een ‘hoedje van papier’ omdat hij dat als kind als eerste vouwde. Voor mij het opstapje naar de vraag:
“Wat was de eerste truc die je zelf maakte?”
“Als kind maakte ik heel veel samen met mijn vader. Ik kwam met de gekste ideeën om een skelter te bouwen. Met de magie begon ik toen ik 18 was. Ik maakte iets met een paraplu die verdwijnt. Vaak zie je dat ook in een circus waarin iemand een hoed heeft en een paraplu die daar in verdwijnt. Dat vond ik altijd geweldig om te zien omdat die magie net de waarheid lijkt. Ik liet in mijn FISM act van 2015 ook een paraplu verschijnen en verdwijnen. Eerst leeg en daarna komen daar heel veel sponsballen uit. Ik heb veel van vroeger meegenomen om creatief te denken en dingen te maken. Nu creëren we alles zelf en wil ik geen trucs doen die je ook in een goochelwinkel kan kopen. Ik kan me er wel door laten inspireren maar verzin de trucs vervolgens zelf of combineer methodes en kom tot iets nieuws. Soms verander ik de prop of het object zodat het geschikt kan zijn voor de show en in het verhaal past.

“Yann Frisch…, woooow dat soort magie wil ik ook”

Hugo wijst op vijf gevouwen poppetjes op een rij die hij als kinderen interpreteert. Daar wil ik met dit kunstwerkje niet naar toe maar naar het thema ’teamwork’. “Bij de prijsuitreiking haalde je Hugo erbij en bedankt het hele team. Ook op de aftiteling van je promo kom ik heel veel namen tegen, Yann Frisch bijvoorbeeld (Grand prix, close up, Blackpool 2012). “Dat klopt de Grand Prix is voor iedereen. Ok, de act is van een duo. Ik in mijn rol van de uitvinder en Hugo speelt het karakter van de ‘Paper Ball’. Maar we kunnen het niet alleen.
Yann bijvoorbeeld, is een van mijn inspirators van de ‘Nouvelle Magie” stroming samen met Etienne Saglio en Raphael Navarro van Cie 14:20. Zij zijn wat mij betreft de drie creators van die nieuwe stroming. Ze hebben me heel veel geleerd. Toen ik Yann de eerste keer zag in zijn show dacht ik ‘wooooow’ dat soort magie wil ik ook gaan realiseren”.

Yann Frisch, Grand Prix 2012

‘project geesten 2017’ van Etienne Saglio / Raphael Navarro

“Zoek specialisten erbij en doe het niet zelf!”

“Met deze act hebben ze niets te maken maar ik bedank ze op de titelrol omdat ze mijn inspirators zijn. In mijn team zitten natuurlijk Hugo en Sylvia die dramaturge is en regisseerde hoe we ons verhaal het best kunnen vertellen. Simon Fransquet de componist en Eve Williams op accordeon. Jonas Libon heeft voor het lichtontwerp gezorgd, heel belangrijk. En dan waren er ook heel veel vrienden die voor twee – drie dagen kwamen. Bijvoorbeeld Angele Ramon Sanches voor het acteerwerk, Renan Frisée voor adviezen over de magie en vanaf het begin Olivier Creppe en Lucas André voor de techniek. En dan vergeet ik vast nog een aantal namen. Een groot team dus die het echt samen hebben gedaan. Vanaf het begin heb ik gedacht ik kan en wil het niet alleen doen. Veel goochelaars willen alles zelf doen en denken goochelaar of illusionist, propbouwer, componist, lichtontwerper, special effects maker en art director te zijn. Nee, zeg ik dan! Je kunt niet in vier of vijf specialismen goed zijn. Een act is de optelsom van het werk van specialisten. Zoek deze er dan ook bij en doe het niet zelf.”

KLM campagne 1995

Ik laat de gevouwen witte zwaan zien en vertel dat dit de metafoor was in een bekende reclamecampagne van onze luchtvaartmaatschappij KLM.
“Nu je wereldkampioen bent ligt de wereld aan je voeten en kun je overal optreden?”
“Ja en nee, natuurlijk vele deuren gaan open en inmiddels zijn er al een aantal boekingen uit voortgekomen zoals vandaag op de BMF dag. We gaan natuurlijk ook naar festivals maar zeggen ook heel veel af. We hebben ook allebei ons gezin met hele jonge kinderen en willen die niet achterlaten voor een tour van een half jaar bijvoorbeeld. Ik wil bij belangrijke momenten thuis zijn zoals verjaardagen of school. Zoeken naar een balans dus. We gaan de wereld onze magie laten zien maar doen dat in ons tempo de komende 10 jaar. Dat zal met deze act zijn maar we gaan ook nieuwe dingen maken. Ik ben een creator dus stilzitten en alleen deze prijswinnende act dag in dag uit, jaar in, jaar uit op het podium laten zien gaat niet gebeuren.”

Paper Ball, de act past in twee koffers

De kleurrijke kolibrie staat voor geluk in het leven en dat klopt op dit moment heel goed bij dit duo. “We krijgen veel aandacht dus het zal de komende jaren vast goed gaan met veel optredens. We hebben heel veel publiciteit, ook weer door dit interview, en krijgen vast tijd en middelen om weer aan een nieuwe visuele act te werken. ‘Paper Ball’ is voor nu even klaar en o.a. te zien in ons theaterstuk”. Hugo vult aan dat de bestaande act geschikt is voor nagenoeg alle wedstrijdpodia gezien de (technische) voorwaarden die nodig zijn om deze act te kunnen uitvoeren en ook omdat je slechts 10 minuten de tijd hebt om voorbereidingen te treffen voor het doek weer opengaat. Dat brengt gelijk het voordeel met zich mee dat de act eenvoudiger voor bijv. een gala geboekt kan worden. De hele act past in twee reiskoffers, iets waar ook aan gedacht is bij de ontwikkeling. Makkelijk en goedkoop qua reiskosten…

“Als we 30 – 40 minuten de tijd hebben zoals vandaag in het gala van de BMF dag dan lopen we minder risico dat er dingen fout gaan en kunnen ook bepaalde effecten nog groter gebracht worden en is de act dus nog spectaculairder. En mocht iets ons in de steek laten dan hebben we altijd een back-up plan. Tot nu toe is er dus bijna niets misgegaan althans niet dat het publiek dat op de een of andere manier heeft gemerkt.” aldus Hugo.

“David Copperfield op mijn voice-mail, dat moet een grap zijn”

Om mijn laatste vraag te stellen wijs ik Laurent en Hugo op de gevouwen letters D en C. Het duurt even maar dan wordt het duidelijk en beginnen ze hard te lachen; David Copperfield. Tja, dat is een ‘crazy story’ aldus Laurent.
“Ja dat is onmogelijk alsof je gebeld wordt door God…” vul ik aan. Laurent lacht weer eens van trots en knikt. “Na FISM Quebec ben ik met mijn gezin eerst nog gaan reizen in Canada. Op weg naar huis beluisterde ik een gemiste oproep vanuit de VS: – hallo hier David Copperfield, van harte gefeliciteerd, kun je mij terugbellen- Ik dacht eerst dat het een grap was van één mijn vrienden die David imiteerde. Ik heb hem toch maar een berichtje gestuurd en gevraagd me terug te bellen”.
“Dus je vroeg God om je terug te bellen….?” speelde ik verbaasd. Laurent en Hugo begonnen beiden weer hard te lachen. “David vertelde dat hij stukjes had gezien van onze act en graag een video wilde ontvangen. Deze heb ik natuurlijk opgestuurd en niet veel later belde hij weer om ons te complimenteren en nodigde ons uit naar Las Vegas te komen.”
“Je hebt iets gecreëerd wat een hoop mensen willen bereiken maar niet gelukt is. Kom langs dan kijken we of we kunnen samenwerken”, aldus Copperfield. “De telefoongesprekken en app’jes met David voelden voor mij alsof een kind tegen de Kerstman praat en ook nog eens naar de Noordpool mag komen. Nu sturen we elkaar berichtjes, ik kan het nog steeds niet bevatten; dé David Copperfield. Ik vertelde hem dat ik met een nieuwe promo bezig was en het geen enkel probleem het te quoten: ‘Wonderful, elegant, touching…a true gift’ aldus David Copperfield.

The rose met David Copperfield

Binnen een maand gaan we voor David en zijn creative producers optreden in zijn eigen theater. Het zal vast stressvoller dan FISM zijn maar… we kunnen niet wachten. Ik kan het nog steeds niet geloven…”

De ontmoeting met David heeft inmiddels plaatsgevonden met groot succes. Wordt vervolgd…

Marcel Verbakel

Laurent Piron zal in één van de Blackpool galashows te zien zijn. Ook staat een lecture van hem gepland.