Smaakmakers in de goochelwereld.
Ik ben in de wereld van de magie verschillende goochelaars tegengekomen die op de een of andere manier opvielen. Dat kon zijn op het gebied van presentatie, techniek, persoonlijkheid of vernieuwing. Ze behoorden in de goochelwereld tot de top. Eén van de meest creatieve goochelaars, die ik tijdens mijn lange reis in de goochelwereld heb meegemaakt, is de helaas te vroeg overleden Tommy Wonder. Heel mooi dat Arnaud Van Rietschoten bezig is met het maken van een documentaire over hem.
door Minze Dijksma
Tommy Wonder (1953 – 2006) was zijn artiestennaam. Maar hij heette Jos Bemelman.
In 2006 werd het nationaal congres gehouden in Capelle aan de IJssel. Tijdens het gala kreeg Tommy Wonder een staande ovatie. Het publiek eerde deze grootmeester in de goochelkunst vanwege zijn grootse prestaties en zijn onmetelijke bijdrage aan de Nederlandse magische wereld. Hij stond op, keek achterom en bedankte de congresgangers. Dat was een kippenvelmoment en dat beeld is mij altijd bijgebleven. Veertien dagen daarna overleed hij aan longkanker.
Vanaf zijn tiende trad Tommy Wonder op als goochelaar en op 18-jarige leeftijd maakte hij er zijn beroep van. In 1977 deed hij mee aan de door Joop van den Ende georganiseerde talentenjacht Plankenkans op tv. In de jury zat ook Fred Kaps en die nodigde een week na de opname Bob Driebeek bij hem thuis uit om de videoband te bekijken met het nummer van Tommy Wonder, waar hij zo van genoten had.
Het zien van de uitzending van deze talentenjacht was ook mijn eerste kennismaking met Tommy Wonder. Hij had een prachtig manipulatienummer en won verdiend de eerste prijs.
In 1979 deed hij mee aan het FISM-wereldkampioenschap in Brussel in de categorie ‘close-up-magie’. Hij kreeg als enige goochelaar een staande ovatie voor zijn vaktechnische, boeiende en vloeiend opgebouwde nummer. Hij goochelde met de (echte) bal gehakt uit een nooit geopend blikje soep. De bal gaf hij na afloop aan een hond op de eerste rij. Als tweede volgde een transpositie van een getekende kaart die opgevouwen verscheen in een minuscuul doosje dat steeds in het zicht was. Ook zijn te kleine kaartendoosje, dat gekrompen leek, waaraan het formaat der kaarten dan maar werd aangepast, was prachtig. Dat gold ook voor zijn onnavolgbare bekerspel met de pompoen en het zakje. Tenslotte verdwenen alle attributen uit de opgeblazen papieren zak waar alles aanvankelijk uit gekomen was. Hij verdiende een gedeelde eerste prijs.
In 1988 was ik aanwezig tijdens het wereldkampioenschap in Den Haag. Tommy deed mee met een toneelnummer. Hij deed ‘een bekerspel met grote bekers’ en ‘een zwevende goochelkooi met vogeltje’. Dat vogeltje leek net echt. Hij kreeg weer een staande ovatie. Ik vond het een prachtig nummer en dat vond de jury ook, want hij kreeg de tweede prijs in de categorie ‘toneelgoochelen’. In 1995 kreeg hij de NMU Gouden Speld nummer 7 uitgereikt.
Tommy ontwierp zijn acts zelf en hield zich verre van trucs overnemen van andere goochelaars. Naast het winnen van prijzen werd hij meerdere malen onderscheiden en in 2000 werd hij door het blad Magic uitgeroepen tot een van de meest invloedrijke goochelaars.
In 1996 verschenen er twee goochelboeken van hem: The books of Wonder. In de Informagie (achtste jaargang, eerste nummer) heb ik hierover een uitgebreide review geschreven. Naast de uitgebreide trucbeschrijvingen staan er in het boek een groot aantal theoretische onderwerpen waar je veel van kunt leren. Hij heeft maar liefst zeven jaar aan deze twee boeken gewerkt waar je eindeloos in kan lezen en studeren.
Heel mooi dat er ook nog drie dvd’s – Visions of Wonder – van hem zijn verschenen. Bij het zien daarvan kun je steeds weer genieten van zijn goochelen en kun je alleen maar bewondering hebben voor zijn onuitputtelijke originaliteit.
Arnaud van Rietschoten is bezig een documentaire te maken over Tommy Wonder met als titel: ‘Memories of Wonder’. Daarvoor gaat hij langs bij verzamelaars, vrienden van Tommy en collega’s om verhalen en zijn geheimen van de goochelkunst te vangen. De planning is dat de documentaire in het najaar van 2025 klaar is.
De vlogs zijn mooi op een rij gezet op de Informagie
Arnaud is ook een crowdfunding actie gestart om de documentaire ‘Memories of Wonder’ mogelijk te maken.
Minze Dijksma